Heeft iemand in jouw familie osteoporose (botontkalking) en vraag je je af of jij daardoor ook een verhoogde kans hebt om deze aandoening te krijgen? Erfelijkheid speelt zeker een rol bij osteoporose, maar het is meestal een combinatie van genetische en omgevingsfactoren die de aandoening veroorzaakt. Hoe weet je of je een verhoogde kans hebt op het ontwikkelen van osteoporose en wat kun je doen om die kans te verkleinen?
Heb jij genetisch gezien een verhoogde kans op osteoporose?
- Genetische aanleg: Uit onderzoek blijkt dat een groot deel van de botdichtheid genetisch bepaald is. Als osteoporose in je familie voorkomt, bijvoorbeeld bij je ouders, heb je een grotere kans om het zelf te ontwikkelen. Dit risico is groter voor vrouwen waarvan de moeder osteoporose heeft. Maar het is zeker geen garantie dat je de ziekte ook krijgt.
- Specifieke genen: Sommige genen zijn in verband gebracht met botsterkte, zoals genen die betrokken zijn bij de regulatie van calcium en vitamine D, en de vorming en afbraak van botweefsel.
Andere risicofactoren voor osteoporose
Naast erfelijkheid spelen andere factoren een grote rol:
- Leeftijd: Osteoporose komt vaker voor bij ouderen.
- Geslacht: Vrouwen hebben een hoger risico, vooral na de menopauze. Doordat het vrouwelijk hormoon oestrogeen omlaaggaat, wordt het lastiger om vitamine D aan te maken via de huid. Vitamine D speelt een belangrijke rol bij de opname van calcium.
- Leefstijl: Gebrek aan beweging, een calcium- of vitamine D-tekort, en roken verhogen het risico.
- Medicatie: Langdurig gebruik van corticosteroïden kan botverlies versnellen.
Preventie bij erfelijke aanleg
Als er sprake is van een erfelijke aanleg, kun je door leefstijlkeuzes en medische begeleiding het risico op osteoporose verminderen:
- Zorg voor voldoende inname van calcium. Je hebt per dag 800-1000 mg calcium nodig. Voedingsmiddelen waar veel calcium in zit: bladgroenten – noten – zaden – sardientjes – zeekraal. Let op: te veel calcium kan een verhoogde kans geven op hart- en vaatziekten en geeft ook meer risico op maag- en darmklachten. Het beste is om eerst te kijken hoeveel calcium je via de voeding binnenkrijgt en dit eventueel te verhogen. Afhankelijk daarvan aanvullen met een supplement met maximaal 500 mg calcium.
- Check je vitamine D level. Je hebt vitamine D nodig om calcium op te kunnen nemen uit de voeding. Dit kun je laten prikken bij de huisarts. Vitamine D zit in vette vis, paddenstoelen en eieren. Je kunt ook preventief aanvullen met een supplement. Oliecapsules zijn doorgaans beter opneembaar. Kies bij voorkeur een supplement met vitamine D3, gecombineerd met vitamine K2. Vitamine K2 zorgt ervoor dat calcium in de botten wordt opgenomen. Let op! Als je antistollingsmedicatie gebruikt moet je eerst overleggen met je arts of je vitamine K2 mag innemen.
- Regelmatig gewicht dragende oefeningen doen (zoals wandelen of krachttraining). Het is belangrijk dat er voldoende druk op de botten komt tijdens het bewegen.
- Roken vermijden en matig alcoholgebruik.
- Als osteoporose in je familie voorkomt, kan het nuttig zijn om dit met een arts te bespreken. Een botdichtheidsmeting (DEXA-scan) kan helpen om vroegtijdig risico’s in kaart te brengen.
Professionele begeleiding
Als jij de diagnose osteoporose gekregen hebt of als er een verhoogd risico speelt door erfelijkheid, laat je dan goed informeren. Ik geef mijn cliënten die hiermee te maken hebben allereerst inzicht in wat osteoporose inhoudt en wat de oorzaak kan zijn. Vervolgens kijken we naar de voorgeschreven medicatie en wat daar de voor- en nadelen van zijn. En het belangrijkste, ik laat zien wat je zelf kunt doen om aan je botgezondheid te werken!
Wil je er meer over weten? Je bent van harte welkom in mijn praktijk in Roelofarendveen of via een online consult.
